O ile poprzedni francuscy bohaterowie polskich teczek byli osobami publicznymi – dziennikarze – albo na takie się wydźwignęli publikując wspomnienia, to bohater dzisiejszego tekstu zasłużył na anonimowość. Postanowiłem zrezygnować z niej w sytuacji wojny. Faulle miał 2 pseudonimy Davy i Valere w zależności od przynależności do siatki. Rodzice wychowali go znakomicie na swoje podobieństwo. O, to jak posłanka W., której syn to agent, a poszedł w ślady dziadków i wujka.
– k. 18 Biografia por. D – Davy, W4/00621/52, Ściśle tajne, Egz. Nr 1
Lat 32
Żonaty i dwoje dzieci
Pochodzenia robotniczego
Były członek młodzieży komunistycznej
Aresztowany w 1942 r. podczas akcji i wsadzony do więzienia, został uwolniony przez wypad FTPF
Definitywnie wcielony do aktywu ze stopniem podporucznika w 1947 r.
Wysany do Indochin w 1949 r. został repatriowany przedterminowo, po sześciu miesiącach
Były członek Partii, ale wystąpił ze względów znanych
Jego rodzice są członkami Partii
Odbito 2 egzemplarze
Egz. 1 teczka pers. R14
Egz. 2 teczka pracy P13
Tłum. i druk RK mjr
ks. masz. poz. 625
dn. 10.07.52 r.
– k. 20 Notatka służbowa dot. materiału nadesłanego przez Davy za pośrednictwem Jeroma Nr wch. W4/00945/52, Ściśle tajne, Egz. jedyny
Nadesłane informacje dotyczą oficerskiej szkoły lotniczej, dyslokacji jednostek francuskich z 9-go okręgu wojskowego (Marsylia) i fabryki „Vampire“ (budowa samol.). Nadesłany został również schemat portu Sete.
Materiał powyższy przesłany został:
– płk. Bielskiemu – za Nr. wych. W4/00721/52
– płk. Libermanowi – za Nr. wych. W4/00723/52
Wykonano w 1 egz.
Wyk. i druk. RK kpt.
Poz. ks. masz. 1003
Dnia 21.11.52 r.
– k. 28 Wyciąg z tłumaczenia raportu Nr 53/I od Jeroma, W4/0015/53
5. Pensje naszych przyjaciół:
Prosiliście mnie o przesłanie Wam propozycji co do wynagrodzeń dla naszych przyjaciół Jo, Jim, Slim i Davy. Do chwili obecnej zwracałem im wszystkie koszty związane z pracą dla nas i z tego tytutłu wypłaciłem im zaliczki w wysokości 21000 fr każdemu i na co wyraziliście Waszą zgodę.
Nie wiem dokładnie, co mogłem im zaofiarować … i proszę Was, abyście mi wskazali sami, chociażby w przybliżeniu, sumę, którą uważać będziecie za właściwą.
Na razie dałem im po 20000 fr każdemu jako podarunek na gwiazdkę. Mam nadzieję, że zgadzacie się z tym i że nie będziecie uważać tej sumy za wygórowaną.
Poz. ks. masz. 23
– k. 48 Ocena [materiału] do płka Iwanowa, Ściśle tajne, Egz. Nr 1
Materiał nr wch. W4/00477/53 zawiera dane o zajęciu i rozbudowie lotniska w Orleans Savan. Informacje te są zbyt ogólnikowe, dlatego też oceniamy je jako średniocenne.
Dla uzupełnienia materiału prosimy o podanie: ilości i wymiarów budowanych pasów startowych, numeracje jednostki amerykańskiej stacjonującej na tym lotnisku, szczegółowe dane o urządzeniach technicznych znajdujących się na lotnisku lub w pobliżu /radiolokacyjne, warsztaty itd./.
Wydrukowano w 2 egz.
Egz. Nr 1 – adresat
Egz. Nr 2 – a/a L I E B E R M A N płk
Wyk. WJ por.
Druk PT dn. 17.11.53
Nr dz. 2370
ZP 185
– k. 49 Dot. oceny materiału do płka Iwanowa, Ściśle tajne, Egz. Nr 1
Materiał zawiera informację dotyczącą składu sprzętu saperskiego francuskich wojsk okupacyjnych w Niemczech Zachodnich chronionego przez 2 kompanię 23 batalionu saperów wchodzącego w skład 1 armii. Dane te są dla nas nowe.
Wiadomość o przynależności 23 batalionu saperów do I Armii potwierdza istnienie sztabów i jednostek armijnych w francuskich siłach zbrojnych.
Brakiem materiału są natomiast źle wykonane fotokopie szkiców, które w dużej mierze utrudniają nam przeanalizować materiał.
Materiał oceniamy jako cenny.
W związku z niepełnymi danymi prosimy o dostarczenie:
– dokładnego opisu obiektu wymienionego w materiale wraz ze szkicem zorientowanym w terenie,
– bliższych danych o 1 armii: jej skład, miejsce postoju sztabu i jednostek armijnych, nazwisko dowódcy.
Wydrukowano w 2 egz.
Egz. Nr 1 – adresat
Egz. Nr 2 – a/a L I E B E R M A N płk
Wyk. WJ ppor.
Druk JM – dn. 1.04.54 r.
Nr dz. 742
Z DM 721
– k. 53 Dot. oceny materiału do płka Iwanowa, Ściśle tajne, Egz. Nr 1
Analiza: Materiał zawiera informację o utworzenie przez 151 pułk piechoty na wypadek mobilizacji nowego 146 pułku piechoty oraz o istnieniu armijnego centrum wyszkolenia Nr 6. Z powyższego wynika, że na terenie Francji istnieją już w chwili obecnej sztaby armii. Wiadomości te dotychczas nie były nam znane.
Ocena: Ze względu na ważność zagadnienia poruszonego w materiale oceniamy jako cenny.
Zadanie uzupełniające:
Prosimy o ustalenie sposobu zamiany numeracji jednostek francuskich na wypadek mobilizacji, wyszczególniając, jakie zostaną utworzone jednostki z obecnie istniejących pułków: numerację i miejsce postoju tych jednostek. Ponadto prosimy o bliższe szczegóły dotyczące armijnego centrum wyszkolenia Nr 6 /komu będzie podlegać, zadanie tego centrum itd./ oraz o wyjaśnienie dokładne, jakie w chwili obecnej istnieją sztaby armii, ich strukturę organizacyjną, numerację, miejsce postoju, dane o dowódcach i oficerach sztabów armijnych.
Wydrukowano w 2 egz.
Egz. Nr 1 – adresat
Egz. Nr 2 – a/a L I E B E R M A N płk
Wyk. JW por.
Druk JM dn. 31.3.54 r.
Nr dz. 720
ZP 73-85
– k. 77 Sprawozdanie Carlo w sprawie Valere przekazane w Jugosławii 12.07.1968 r., Tajne spec znaczenia, Egz. poj.
W rozmowie na temat różnych spraw personalnych Carlo wymienił nazwisko Valere i jego pseudonim /ten sam, jaki używa Centrala/, podając jednocześnie, że odwiedził tego przyjaciela i ma od niego ciekawe wiadomości. Przed wyjaśnieniem jednak Carlo zapytał mnie, czy znana mi jest ta osoba. Potwierdziłem, zastrzegając się, że opinia, jaką posiadamy na niego, jest nienajlepsza. Carlo był trochę zdziwiony i pytał, kto mu taką opinię wystawił. Ujawniłem, że Gaby /Gil/ i Jeroma /Pedro/.
Carlo wyjaśnił w tej sprawie, co następuje:
Gil i Pedro nie znają tak dobrze Valere jak on, gdyż mniej przebywali z nim. Pedro i Gil opierają swoją opinię o Valere tylko na tym, że Valere w swoim czasie miał rzeczywiście duże kłopoty rodzinne /zmarła żona, pozostało czworo drobnych dzieci, miał kłopoty finansowe i więcej myślał o domu niż o jakiejkolwiek działalności. Mieli do Valere żal za to, że następnie ożenił się nie z komunistką, ale z kobietą z personelu wojskowego, która nie wiadomo, czym pachnie. Poza tym Valere zgodził się na ślub kościelny i chrzest dzieci. W oczach Pedro i Gila człowiek ten zdeklasował się. Carlo wyjaśniał w sposób dosyć oburzony, że przecież nie można po tym osądzać człowieka, gdyż powstało to w specyficznych warunkach. Carlo wyjaśniał następnie, że żona Valere wcale nie była z personelu wojskowego, lecz była po prostu asystentką społeczną, przeznaczoną do udzielania pomocy rodzinom wojskowych przebywających na różnych frontach /Wietnam, Algieria/. Po śmierci żony Valere przydzielono mu z urzędu asystentką społeczną do opieki nad dziećmi, natomiast Valere został skierowany na front. Opiekowała się ona jego dziećmi przez kilka lat aż do powrotu Valere do Francji. Kobieta ta wyjątkowo nadawała się do opieki nad dziećmi. Po powrocie Valere zorientował się, że dzieci traktowały ją jak matkę. Nie miał sumienia wymówienia jej pracy. Pozostawała nadal w jego domu i w końcu została jego żoną. Valere miał wobec niej dług wdzięczności i w wielu sprawach poszedł na ustępstwa /np. ślub kościelny/. Carlo twierdzi i jest tego [sic] przekonany, że nie znajdzie się drugiej takiej kobiety. Rozsądna, spokojna, wyjątkowo cierpliwa, przeżyła spokojnie wszelkiego rodzaju poniżenia ze strony dorastających dzieci Valere. Obecnie wszystkie są dorosłe i uważają ją za swoją matkę. Nie posiada ona skrystalizowanych poglądów politycznych, ale przynajmniej przywiązana jest do Valere, a on do niej. Z tego związku nie było dotychczas żadnego dziecka.
Po tych wyjaśnieniach Carlo zapytał mnie, czy ktokolwiek inny, znajdujący się w sytuacji Valere i mający trochę serca, postąpiłyby inaczej? Wymowa faktów były zbyt duża- zgodziłem się z jego stanowiskiem.
Następnie Carlo opowiadał o sytuacji Valere. Przebywa on obecnie w takiej samej sytuacji jak Carlo /praca w szkolnictwie w oparciu o służbę poza wojskiem/. Valere nie ma bezpośrednich możliwości zdobywania interesujących materiałów, ale jego brat jest pełnym pułkownikiem artylerii i dość często przebywa u Valere, dzieląc się wrażeniami z armii. Można tę drogę wykorzystać do zbierania interesujących nas wiadomości. Poza tym Valere wspominał wobec Carlo, że jeden z byłych sympatyków partii /i obecnie jest nim, lecz nie deklaruje tego/ piastuje wysokie stanowisko w przemyśle zbrojeniowym, mianowicie jest dyrektorem zakładów broni pancernej w ROANNE /produkcja czołgów AMX-30/. Valere podkreślał, że jest to zaufany człowiek i dobry konspirator, skoro ukrył przed DST swoje rzeczywiste przekonania.
Carlo wysunął propozycję, aby od razu przystąpić do reaktywowania Valere, bo szkoda czasu. Prosił nawet, aby przekazać mu ten kontakt, jeśli nie mamy możliwości bezpośredniego dotarcia do niego.
Po rozważeniu sytuacji zgodziłem się z argumentacją Carlo /przecież Carlo też dba o swoją skórę i skoro tak gorąco go zalecał, musi mieć do niego zaufanie/.
Uzgodniliśmy więc, że Carlo odwiedzi Valere po drodze, udając się do sanatorium w Dax, co będzie miało miejsca w sierpniu 1968 roku. Przypomniałem Carlowi, aby na razie nie angażował Valere, lecz tylko wysondował jego możliwości. Jeśli na miejscu zorientuje się, że gra z Valere warta jest zachodu, powie mu tylko, że około pół roku temu odwiedził go jeden ze starych towarzyszy i prosił o przekazanie pozdrowień dla Valere. Po tych wypowiedziach Carlo ma obserwować uważnie zachowanie się i reakcję Valere. Jeśli Valere będzie skłonny podjąć współpracę wówczas rozpatrzymy, w jaki sposób wznowić z nim działalność operacyjną. Propozycja w tej sprawie Carlo przedstawi bądź drogą listową, bądź przez schowek w czasie wymiany.
Moje stanowisko w sprawie Valere, jakie wyrobiłem w sobie po rozmowie z Carlo, pokrywa się z tym, co reprezentowałem poprzednio. Nie wiedziałem tylko, że Valere ma brata w wojsku.
W sprawie brata Valere Carlo wypowiedział się także. Nie zna go dokładniej, ale widział go parę razy. Człowiek ten- zdaniem Carlo- nie zgodzi się na współpracę, gdyż z przekonania jest nacjonalistą francuskim. Z drugiej strony to gaduła i wiele szczegółów może przekazać bratu, który ideologicznie związany jest z nami.
Zał.- adres Valere- na 1 ark.
J. Sączek – ppłk
Dnia 4 sierpnia 1968 roku
Odbito egz. poj.
Wyk. i druk Sączek
DM nr 795
Dnia 6.8.68 r.
– k. 86 Analiza agenta ps. Valere, Nr 0527/PO-4/85, Tajne, Egz. poj.
1. Data pozyskania i baza
„Valere” został pozyskany do współpracy przez agenta „Gila” w 1952 roku i do 1956 roku pracował w jego rezydenturze. Z kolei do 1957 roku był w rezydenturze „Carlo”. Pozyskany w oparciu o przesłanki ideowe i osob. znajomość.
2. Możliwości wywiadowcze /stan wykorzystania i konspiracji/
„Valere” pełnił zawodową służbę wojskową we franc. siłach zbrojnych i z racji zajmowanego stanowiska miał dostęp do interesujących nas materiałów. Od początku pracy dla nas nie przejawiał aktywności. Z czasem to przerodziło się w niechęć.
W roku 1957 został czasowo zamrożony w związku z wyjazdem do Algierii. W latach 60-tych Carlo przekazał nam adres „Valere”, ale „Gil” odradzał nawiązanie z nim kontaktu ze względu na manifestowaną niechęć do pracy z nami już przed wyjazdem do Algierii.
Z uwagi na znajomość szeregu innych osób pozostających w naszym zainteresowaniu Centrala zdecydowała była nawiązać z nim kontakt celem wyjaśnienia jego sytuacji i w konsekwencji podjęcia stosownych decyzji. Ostatecznie z zamiaru tego zrezygnowano i „Valere” pozostawał w rezerwie operacyjnej.
3. Realizacja zadań
„Valere” dostarczał materiały związane z organizacją i działaniem /być może z obawy o bezpieczeństwo/.
4. Łączność wywiadowcza
Łączność z nim utrzymywali agenci „Carlo” i „Gil”. Przekazywanie materiałów odbywała się podczas spotkań.
5. Propozycja
Sprawa „Valere” nie może być przez nas wykorzystana. Proponuje się zrezygnować z agenta.
[mjr mgr Ryszard SOSNOWSKI] [płk mgr Henryk DUNAL]
85.02.25 85.02.26
Wydruk. w 1 egz.- a/a
Oprac. i druk. RS- mjr
Poz. ks. masz. 0418
Dnia 25.2.1985 r.
lustratorpolski 